Kim jest dobry psycholog? Co w tym kontekście oznacza słowo „dobry”? Moim zdaniem dobry to taki, któremu się ufa i który wywołuje w nas pozytywne odczucia. Co musi zrobić, by tak było? Na co zwrócić uwagę, szukając dobrego terapeuty? Poniżej przedstawię cechy dobrego psychologa, wynikające z moich doświadczeń i opinii.
Jak znaleźć godnego zaufania specjalistę? Cechy dobrego psychologa
Każdy będzie szukać czegoś innego, zależnie od własnych problemów, z którymi przychodzi oraz własnych upodobań czy oczekiwań. Podczas poszukiwań terapeuty warto z pewnością wziąć po uwagę kilka ważnych aspektów, takich jak: doświadczenie, opinie, nurt psychologii i forma sesji: online/stacjonarne. Te kwestie mogą wpłynąć na nasz ogólny odbiór terapeuty oraz nasze samopoczucie podczas wizyty. To są sprawy techniczne, łatwo wyszukiwalne i sprawdzalne przed podjęciem współpracy. Warto zajrzeć na takie strony jak: Znany Lekarz, Avigon czy Wellbee.
Trzeba też pamiętać, że psycholog to także człowiek i podczas terapii będą liczyły się również jego cechy charakteru czy ogólne usposobienie; dla wielu osób znaczenie będzie mieć też płeć czy wiek terapeuty. Te cechy muszą się spotkać z oczekiwaniami klienta, ale prawdziwie sprawdzimy je dopiero po kilku spotkaniach. Cechy dobrego psychologa ustalamy sami.
Co to znaczy dobry psycholog?
Moim zdaniem, aby psychologowi ufać i go lubić (choć można tu przy okazji zastanowić się nad tym, czy psychologa powinno się lubić – na pewno warto, by jakieś pozytywne uczucia w nas wzbudzał) potrzeba zaufania, które jest kluczowe. Zaufanie i szacunek buduje się poprzez: stawianie klienta na pierwszym miejscu, interesowanie się nim i jego problemami, próby zrozumienia zachowań, zadawanie adekwatnych pytań, dobieranie sposobu komunikacji do potrzeb klienta, parafrazowanie wypowiedzi (powtórzenia, w celu upewnienia się, że dobrze zrozumiał cel wypowiedzi klienta), aktywne słuchanie. Poznanie potrzeb i głębokie zainteresowanie klientem nie jest tylko domeną dobrego terapeuty – możemy to także wkleić do innych profesji, jak prawnik czy lekarz.
Cechy dobrego psychologa = charakter + efekty
W drodze do zaufania i nazywania psychologa „dobrym” znaczenie mają również efekty podejmowanej współpracy. Klient powinien wychodzić z sesji z przekonaniem, że wykonał kolejny krok. Klient ma motywację, podejmuje działania, ma świadomość własnych problemów, otwiera się na siebie i innych, widzi pierwsze efekty.
Kolejną cecha dobrego psychologa jest przejrzystość zasad współpracy – klient wie, czego może się spodziewać – terapeuta nie odwołuje spotkań, nie przenosi ich na inne terminy zbyt często, zapewnia kontakt między spotkaniami (jeśli tylko takie były ustalenia, nie jest to normą), nie wykonuje nieprzewidywalnych działań, nie zmienia miejsca spotkań, nie zajmuje czasu spotkania swoimi sprawami czy dygresjami, szczególnie w nadmiernej ilości, czyli krócej – terapeuta nie zajmuje sobą przestrzeni poświęconej klientowi.
Zaufanie może także budzić stwarzanie poczucia (i najlepiej, gdyby było to prawdą), że to nie pieniądze są na pierwszym miejscu, a klient. Oczywiście, nikt nie oczekuje, że psycholog będzie pracować za darmo, ale nie jest to jedyny powód, dla którego sesje terapeutyczne w ogóle się odbywają.
Pomocne w owocnej terapii jest też podobieństwo poglądów. Klient nie ma wtedy wrażenia krytyki i oceny ze strony terapeuty. Może czuć się bezpiecznie w tej wytworzonej dla jego potrzeby relacji, nie jest traktowany jak uczniak, tylko jak partner, z potrzebą wspierającej relacji. To wszystko buduje zaufanie i sympatię, aczkolwiek lubienie się jest kwestią sporną. Sesja terapeutyczna nie jest przecież przyjemną formą spędzania czasu, relaksu, ale warto, by odczucia pozytywne względem osoby pomagającej jednak się pojawiały i przeważały nad innymi.
Dobry psycholog ma wiedzę i doświadczenie
Dobry psycholog potrafi zbudować atmosferę zaufania nie tylko przez swoje usposobienie, ale także poprzez posiadaną wiedzę merytoryczną. Cechy dobrego psychologa powinny także zawierać ten techniczny rodzaj „plusów”. To one pozwalają prowadzić niezachwiany proces terapeutyczny, zadawać odpowiednie pytania czy zakres pracy/zadań dla danej sytuacji. Nie można nauczyć się z podręcznika procedury działania. Szczegóły trzeba budować od nowa, na podstawie ogólnych ram, które czasem przestają pełnić swoją rolę, bo klient nie może się w nie wpisać. Dobry terapeuta wie, co jest normą, a co patologią, posiada intuicję psychologa nabytą w praktyce, dlatego bardzo istotne jest jego doświadczenie.
Dobry psycholog stawia też na swój rozwój. Niekoniecznie formalne kursy, ale szeroko pojęty rozwój: wnioski na podstawie prowadzonych sesji, przetwarzanie wiedzy przez publikowanie artykułów, książek, prowadzenie szkoleń, czytanie literatury, superwizje. Obszarów jest dużo.
Gdyby odbywał się casting na psychologa, to jedno z ważniejszych pytań, jakie można mu by było zadać to: w jaki sposób przez ostatnie miesiące się rozwijał? Co sprawiło, że w ostatnim czasie stal się lepszym psychologiem? Dobry terapeuta to taki, który potrafi poświęcić swój czas i zaangażować się w sprawę swojego klienta, jest w stanie odłożyć swoje sprawy, oceny i przekonania na bok. Może to być wyczuwalne, kiedy nie ma z jego strony pełnego zaangażowania: kończy sesję wcześniej, jest spóźniony, patrzy na zegarek itp. Psycholog, który kocha swoją pracę, która jest dla niego inspiracją, jest skutecznym doradcą. Nie wykonuje jej z musu czy wyłącznie dla pieniędzy.
O tym, jak przygotować się do pierwszej wizyty u psychologa, pisaliśmy więcej tutaj.