Porzucenie i brak stabilności więzi – CYKL najczęstsze pułapki psychologiczne

Posted on 19 lutego 202519 lutego 2025 by Michał Stolarczyk

Porzucenie i brak stabilności więzi – najczęstsze pułapki psychologiczne

Rozpoczynamy cykl 11 najczęściej występujących pułapek psychologicznych! Cykl inspirowany jest książką Jeffreya E. Younga i Janet S. Klosko „Program zmiany sposobu życia. Uwalnianie się z pułapek psychologicznych„. Pierwszą pułapką jest porzucenie i brak stabilności więzi.

Ludzie, którzy mają aktywizowaną tę pułapkę żyją w przeświadczeniu, że stracą ludzi, których kochają i zostaną sami. Co ważne, takie myślenie nie jest oparte na faktycznej sytuacji i na dowodach, a na mentalnym przeświadczeniu danej osoby. Ludzie z tą pułapką obawiają się samotności, dlatego ich miłość do bliskich przepełniona jest lękiem i ciągłym niepokojem o stratę. Osoby starają się jak bluszcz „opleść” ukochaną osobę, odczuwają potrzebę ciągłego spędzania czasu razem, a na jakąkolwiek rozłąkę reagują rozpaczą. Bardzo często schemat ten aktywizowany jest w relacjach romantycznych.

Skąd się bierze ten schemat: porzucenie i brak stabilności więzi

Występuje on u osób, które w bardzo wczesnym okresie życia przeżyły porzucenie ze strony bliskich osób – najczęściej rodziców. Pisząc o porzuceniu mam na myśli śmierć jednego z rodziców, rozwód rodziców, kiedy jedno z rodziców jest niestabilnie emocjonalnie i na przemian jest blisko dziecka i się od niego oddala. Wieź emocjonalna jest niestabilna i dziecko nie ma pełnego zaufania ani poczucia bezpieczeństwa. W większości przypadków nasze doświadczenia z dzieciństwa przenosimy na życie dorosłe, kiedy schemat się aktywizuje.

Jak można zaradzić pułapce porzucenia i braku stabilności więzi?

Postaraj się zrozumieć porzucenie, które doświadczyłeś w dzieciństwie. Przypomnij sobie sytuacje, które mogły świadczyć o braku stabilizacji więzi.

Zwróć uwagę na swoje uczucia związane z porzuceniem. Przeanalizuj swój lęk przed samotnością, nadwrażliwość na krótkie rozłąki i potrzebę bycia cały czas przy partnerze. Zwróć uwagę w jakich sytuacjach schemat się aktywizuje. Staraj się więcej czasu spędzać w samotności i się z nią oswajać.

Unikaj niestabilnie emocjonalnie osób, które będą Cię pociągać. Przez to, że w dzieciństwie doświadczyłeś braku stabilności więzi, w życiu dorosłym będziesz podświadomie szukać podobnych relacji. Staraj budować relacje ze stabilnymi ludźmi.
Kontroluj swoją nadwrażliwość na najmniejsze rozłąki.

Jeśli schemat jest silny i nie potrafisz sobie sam/sama z nim pomóc -rozważ podjęcie terapii.

Co myślisz o tym cyklu? Czy widzisz jeszcze jakieś rozwiązania? Podziel się swoją refleksją

Najczęstsze pułapki psychologiczne – zależność i niekompetencja

Posted on 28 stycznia 202528 stycznia 2025 by Michał Stolarczyk

Najczęstsze pułapki psychologiczne – zależność i niekompetencja

Kolejny post z cyklu najczęstszych pułapek psychologicznych. Dziś przyjrzymy się zjawisku zależności i niekompetencji. Cykl inspirowany jest książką Jeffreya E. Younga i Janet S. Klosko „Program zmiany sposobu życia. Uwalnianie się z pułapek psychologicznych„.

Jak czuje się osoba w pułapce zależności?

Osoby ze schematem zależności i niekompetencji czują, że nie poradzą sobie w życiu, przetrwają tylko przy wparciu innych ludzi. Mają przeświadczenie, że spełnianie podstawowych obowiązków ich przerasta – czują się małym dzieckiem w świecie dorosłych. Są niezdecydowani, boją się zmian i brak im wiary we własne możliwości. Bez pomocy innego dorosłego czują się zagubieni. Boją się straty ludzi, od których są zależni, dlatego dużo czasu poświęcają na znalezienie osób, które byłyby przy nich. Typowe myśli osób z pułapką zależności to „Nie dam sobie rady”, „Co ja zrobię bez tej osoby”.

Skąd się bierze ten schemat zależności i niekompetencji?

Tak jak w poprzednich schematach, źródło leży w dzieciństwie. Schemat zależności może mieć swój początek u dzieci, których rodzice byli nadopiekuńczy bądź niewystarczająco opiekuńczy. Nadopiekuńczy trzymają swoje dzieci pod kluczem i zniechęcają je do samodzielnego myślenia jak i wykonywania czynności, chcą wszystko robić za nich. Z kolei mało opiekuńczy rodzice nie dbają o odpowiednią opiekę i troskę na dziećmi, dlatego te od najmłodszych lat wykonują czynności i podejmują decyzję na poziomie powyżej swojego wieku. Pozornie, u takich dzieci również rozwija się schemat zależności, tylko w późniejszym okresie.

Jak można zaradzić pułapce zależności i niekompetencji?

rozpoznaj sytuacje z dzieciństwa, w których czułeś się zależy. Kto sprzyjał rozwijaniu się twojej zależności? Eksploruj i przypomnij sobie te doświadczenia. Za każdym razem, gdy poczujesz że schemat się aktywizuje w dorosłym życiu, pomyśl jakie zdarzenie z dzieciństwa mogło mieć na to wpływ. Sama wiedza na ten temat jest skutecznym krokiem ku zmianie.
wymień/wypisz zadania, czynności, decyzje z obecnego życia, w których polegasz na innych. Sporządzenie takiej listy pozwoli uzyskać bardziej obiektywny obraz w jakich sytuacjach jesteś zależny.
wypisz wyzwania, zmiany, których unikasz, ponieważ się ich boisz. Mogą to być proste, codzienne czynności, jak i konkretne zadania w pracy. Przeanalizuj sporządzoną listę i zobacz, co może być wspólnym punktem tych czynności.
podejmuj stopniowo nowe zadania i obowiązki samodzielnie. Oszacuj każde zadanie pod kątem trudności od skali 1 do 10 i zacznij od tych najprostszych. Jeśli je wykonasz samodzielnie, zyskasz więcej wiary we własne możliwości, co pozwoli Ci zrobić kolejny krok ku trudniejszym obowiązkom.

Jeśli schemat jest silny i nie potrafisz sobie sam/sama z nim pomóc – rozważ podjęcie terapii. Nie wstydź się prosić o pomoc.

Co myślisz o tym cyklu? Czy widzisz jeszcze jakieś rozwiązania? Podziel się swoją refleksją!

A jeśli ta pułapka może dotyczyć Ciebie lub kogoś z Twojego najbliższego otoczenia – umów się na konsultację.

Obraz autorstwa Vectorarte na Freepik

Najczęstsze pułapki psychologiczne – izolacja społeczna

Posted on 14 stycznia 2025 by Michał Stolarczyk

Najczęstsze pułapki psychologiczne – izolacja społeczna

Kolejny post z cyklu najczęstszych pułapek psychologicznych. Dziś przyjrzymy się pułapce psychologicznej, która przyjęła miano: „izolacja społeczna”.

Cykl inspirowany jest książką Jeffreya E. Younga i Janet S. Klosko „Program zmiany sposobu życia. Uwalnianie się z pułapek psychologicznych.”

Izolacja społeczna – co czują ludzie w będąc w tej pułapce?

Ludzie cierpiący na schemat izolacji społecznej odczuwają osamotnienie. Czują się wykluczeni ze społeczeństwa, gdyż w ich mniemaniu są odmienni i gorsi. Porównują się do innych, a jednocześnie boją się oceny i mają obsesję na punkcie co i kto o nich pomyśli.

Podczas przebywania w nowym otoczeniu osoby z pułapką izolacji społecznej mają głębokie poczucie, że nie pasują do środowiska. Chcą być blisko ludzi, dlatego często starają się na siłę dopasować do danego środowiska. W związku pojawia się problem z akceptacją siebie.

Skąd się bierze schemat izolacji społecznej?

Źródła powstania tego schematu należy szukać w dzieciństwie i sytuacjach rodzinnych. Osoba doświadczająca izolacji społecznej mogła wywodzić się z rodziny, która w znacznym stopniu różniła się od większości rodzin – na przykład pod względem pochodzenia, rasy, poziomu wykształcenia czy zasobów materialnych.
Inne źródło izolacji może wiązać się z określoną cechą wewnętrzną u osoby. Ta cecha spowodowała poczucie odmienności, gdzie nawet wśród członków rodziny osoba czuła się obco. Inna orientacja seksualna i brak akceptacji jej przez innych również mogło mieć wpływ na izolowanie się.

Jak można zaradzić pułapce izolacji społecznej?

rozpoznaj społeczne wykluczenie z dzieciństwa. Przywołaj sytuacje, które spowodowały, że czułeś się inny i gorszy i przyjrzyj się im uważanie. Czy podobne sytuacje przeżywasz również w okresie dorosłości?
wypisz sytuacje społeczne, których unikasz. Mogą to być randki, wychodzenie na integracje firmowe, wychodzenie na domówki, gdzie nie znasz wielu osób. Opisz dlaczego nie chcesz w nich uczestniczyć i dlaczego czujesz się gorszy.
wymień cechy u siebie, które sprawiają, że czujesz się gorszy i wyobcowany. Zapytaj również przyjaciół i rodzinę o opinię na temat jak się prezentujesz dla każdej z tych cech. Spójrz jeszcze raz, ale tym razem obiektywnie na swoje cechy i pomyśl na ile uzasadniony jest Twój samokrytycyzm.

Jeśli schemat jest silny i nie potrafisz sobie sam/sama z nim pomóc – rozważ podjęcie terapii. Nie wstydź się prosić o pomoc.

Co myślisz o tym cyklu? Czy widzisz jeszcze jakieś rozwiązania? Podziel się swoją refleksją!

SERIA Najczęstsze pułapki psychologiczne oceniania i podejmowania decyzji – niepełnowartościowość

Posted on 27 września 20248 stycznia 2025 by Michał Stolarczyk

SERIA Najczęstsze pułapki psychologiczne oceniania i podejmowania decyzji – niepełnowartościowość

Kolejny post z cyklu najczęstszych pułapek psychologicznych oceniania i podejmowania decyzji. Dziś przyjrzymy się zjawisku, jakim jest niepełnowartościowość i poczucie wstydu.

Cykl inspirowany jest książką Jeffreya E. Younga i Janet S. Klosko „Program zmiany sposobu życia. Uwalnianie się z pułapek psychologicznych.

Osoby z tym schematem często odczuwają wstyd, kiedy ich wady zostają ujawnione. Robią wszystko, by nie dopuścić do tego uczucia, dlatego ukrywają swoje wady, nawet przed sobą. Czują, że są niewarte miłości i są bardzo krytyczne w stosunku do siebie.

Stosują mechanizmy ucieczek, np. w stronę uzależnień, gdyż są to dla nich sposoby na uniknięcie bólu poczucia bycia bezwartościowym. Takie osoby często chorują na depresję nie zdając sobie sprawy, że powodem choroby jest właśnie negatywny stosunek do siebie.

Skąd się bierze schemat: niepełnowartościowość i wstyd?

Ten schemat wywodzi się z poczucia bycia niekochanym i nieszanownym jako dziecko. Dziecko było odrzucane przez rodzica, który dawał znać, że jest rozczarowany bądź niezadowolony z dziecka; krytykował je i nieustannie powtarzał, że jest do niczego. Dziecko mogło być również ciągle porównywane do rodzeństwa i rówieśników, bądź mogło być ofiarą przemocy fizycznej jak i psychicznej.

Niepełnowartościowość: jak można zaradzić pułapce?

– rozpoznaj dziecięce uczucia niskiej wartości i przywołaj sytuacje, które miały na to wpływ.

Kto Cię krytykował? Czy widzisz podobieństwa tych zdarzeń w obecnym życiu? Przywoływanie takich sytuacji może być bolesne, jednakże wiedza na temat źródeł schematu stanowi skuteczną metodę na przezwyciężenie go.

– spisz sposoby, które stosujesz w celu uniknięcia bądź kontrataku gdy schemat zaczyna się aktywizować.

Czy nadużywasz alkoholu? Czy zaciekle bronisz się przed krytyką ze strony innych? Czy unikasz bliskości z innymi osobami? Wypisanie tych sposobów pomoże Ci je dostrzec i być bardziej świadomym.

– monitoruj swoje odczucia niepełnowartościowości i wstydu.

Wypisz sytuacje, w których czujesz się niepewnie i które aktywują Twój schemat.

– sporządź listę swoich wad i zalet z okresu dzieciństwa i okresu dorosłości

Staraj się spojrzeć obiektywnie. Istnieje duża szansa, że wady będzie wyolbrzymiać, a zalety minimalizować, w związku z czym lista wad będzie znacznie dłuższa. Możesz poprosić o pomoc bliskie osoby przy spisaniu zalet, których możesz nie dostrzegać.

Jeśli schemat jest silny i nie potrafisz sobie sam/sama z nim pomóc – rozważ podjęcie terapii. Nie wstydź się prosić o pomoc.

Co myślisz o tym cyklu? Czy widzisz jeszcze jakieś rozwiązania? Podziel się swoją refleksją w komentarzu! Inne artykuły z tej serii znajdziesz na naszym blogu.

SERIA Najczęstsze pułapki psychologiczne – podporządkowanie się

Posted on 27 września 202426 listopada 2024 by Michał Stolarczyk

SERIA Najczęstsze pułapki psychologiczne – podporządkowanie się

Kolejny post z cyklu najczęstszych pułapek psychologicznych. Dziś przyjrzymy się zjawisku podporządkowania się: czym jest i jak można sobie radzić z tym schematem.

Cykl inspirowany jest książką Jeffreya E. Younga i Janet S. Klosko „Program zmiany sposobu życia. Uwalnianie się z pułapek psychologicznych.„

Podporządkowanie się – czym jest?

Osoby posiadające ten schemat pozwalają, by inni ich kontrolowali. Mają przeświadczenie, że muszą zadowolić rodzinę, przyjaciół, współpracowników, a nawet nieznajomych, dlatego innych stawiają na pierwszym miejscu, a siebie poniżej.

Jednakże takie osoby czują się wyczerpane z powodu nieustannego spełniania zachcianek oraz podporządkowania się. Nie wiedzą również co mogłoby być ich pracą marzeń, co należy do ich zainteresowań, mają problem z identyfikacją uczuć, gdyż ciągle są skupione na innych osobach. Czują, że nie mają wpływu na swoje życie.

Skąd się bierze ten schemat podporządkowania?

Źródła tego schematu podporządkowania leżą w dzieciństwie. Dziecko najprawdopodobniej miało dominujących rodziców, którzy chcieli kontrolować każdy aspekt życia. Jeśli dziecko nie spełniało wymagań, rodzic karał je przemocą psychiczną, fizyczną bądź zrywał kontakt. Dodatkowo rodzic nie pozwalał na samodzielne dokonywanie wyborów swojego dziecka i nie szanował jego praw i potrzeb.

Jak można zaradzić pułapce? Podporządkowanie się

– przypomnij sobie sytuacje z dzieciństwa, w których czułeś się komuś bardzo podporządkowany i połącz je z obecnymi

Co je wiąże? Jaki podobieństwa dostrzegasz? Przywoływanie takich sytuacji może być bolesne, jednakże wiedza na temat źródeł schematu stanowi skuteczną metodę na przezwyciężenie go.

– wypisz wszystkie sytuacje z codziennego życia, w których poświęcasz swoje potrzeby na rzecz potrzeb innych osób.

Obserwuj każdy przypadek, kiedy komuś się przyporządkowujesz.

– skup się na formułowaniu własnych potrzeb w zakresie różnych obszarów życia

takich jak na przykład praca, hobby, jedzenie, filmy, sposób na spędzanie czasu wolnego. Zacznij powoli przenosić swoją uwagę od innych na siebie: co Ty chcesz i co czujesz.

– zrób listę tego co Ty dajesz innym, a co sam od nich otrzymujesz

Wypisz poszczególne osoby z Twojego otoczenia (mama, mąż, przyjaciel, szef itp) i zrób dwie kolumny. W jednej napisz „Co daję tej osobie”, a w drugiej „Co otrzymuję od tej osoby?”. Wyniki skontrastuj ze sobą. Staraj się być przy tym obiektywny.

Jeśli schemat jest silny i nie potrafisz sobie sam/sama z nim pomóc – rozważ podjęcie terapii. Nie wstydź się prosić o pomoc.

Co myślisz o tym cyklu? Czy widzisz jeszcze jakieś rozwiązania? Podziel się swoją refleksją w komentarzu!